Zaledwie sto lat temu cywilizacja minojska była niewiele więcej niż mitem. Dziś wykopaliska na terenie jej dawnej stolicy należą do największych w całej Grecji.
Knossos to miejsce wielu pytań unoszących się w powietrzu i często pozostających bez odpowiedzi. Odtworzone freski i rekonstrukcje mogą okazać się pomocne w wyobrażeniu sobie jak wyglądał pałac za czasów swojej świetności.

Zanim jednak przejdziemy to podziwiania wykopalisk dobrze byłoby przypomnieć sobie legendę o Minotaurze. Za szkolnych czasów mitologia to był mój konik. Uwielbiałam wszelkie mity, brałam udział w wielu konkursach o tej tematyce i czytałam wiele książek dotyczących mitologii z różnych stron świata. Jednak najbardziej przypadła mi do gustu mitologia grecka, a już szczególnie mit o Minotaurze.

A było to tak: Minos, jako trzeci syn Zeusa, zażądał całej władzy nad Kretą dla siebie. Składając ofiarę bogu Posejdonowi, poprosił go o byka, którego obiecał złożyć mu później w ofierze. I tak z morza wyszedł piękny byk. Wtedy to bracia oddali Minosowi władzę. Zwierzę tak się spodobało królowi, że wysłał je do swego stada i nie dotrzymał przyrzeczenia. Rozgniewany Posejdon zemścił się: małżonka Minosa, Pazyfae, zakochała się bez pamięci w zwierzęciu i urodziła potwora Minotaura, który na polecenie Minosa, został zamknięty w pałacu w Knossos, w sławnym Labiryncie zbudowanym przez Dedala. Później Tezeuszowi udało się zabić Minotaura i wyjść z Labiryntu, dzięki nici Ariadny. Król Minos nie chciał, by Dedal zdradził komukolwiek tajemnicę Labiryntu i uwięził go wraz z jego synem Ikarem, ale to już zupełnie inna historia?

Tak więc mamy już jakieś pojęcie o tym, czym jest Knossos. Przez tą moją miłość do mitologii Knossos szybko znalazło się na mojej liście miejsc, które muszę zobaczyć w swoim życiu. Nie sądziłam, że nastąpi to równie szybko.

W 1878 roku podróżnik i archeolog Heinrich Schliemann, kierując się wskazówkami z tekstów Homera wskazał potencjalne miejsce położenia Knossos. Wówczas Kreteńczyk ? Minoas Kalokerinos ? zlokalizował słynny pałac, a wkrótce potem Anglik Sir Arthur Evans udał się w to miejsce i w 1900 roku wydobył na światło dzienne pierwsze kamienie tej najsłynniejszej budowli Krety. Ten ambitny i wytrwały Anglik poświęcił całe swoje życie i majątek odkrywaniu tajemnic Knossos, co zresztą opisał w swoim dziele: ?Pałac Minosa?. Powoli odkrywał, że pałac ten za czasów swojej świetności, które rozpoczęły się ok. 1900 r. p.n.e. był centrum życia gospodarczego i politycznego Krety. W 1700 r. p.n.e. pałac uległ zburzeniu, prawdopodobnie na skutek trzęsienia ziemi i po tym wydarzeniu na jego miejscu został wzniesiony kolejny, jeszcze większy i jeszcze wspanialszy.

Jak zwiedzać?

Należy przede wszystkim pamiętać o nakryciu głowy i butelce wody. To obowiązkowe! Na terenie wykopalisk jesteśmy wystawieni na ogromne działanie słońca ? panuje tam niesamowity i momentami nieznośny upał. Najlepsza pora na zwiedzanie to wczesny ranek, zwłaszcza, że Knossos czynne jest już od 8.00. Z Iraklionu co kilka minut odjeżdża autobus, który w następne kilka minut dowozi nas pod samo Knossos. Nie powinno być żadnego problemu.
Gdy już trafimy na miejsce i zdobędziemy bilet (kolejki mogą być spore, jest to dość oblegany zabytek) warto zaopatrzyć się również w mapkę, która pomoże nam poruszać się po wykopaliskach. Zwiedzanie rozpoczynamy od wejścia zachodniego, do którego prowadzi wyłożona płytami droga, niegdyś prowadząca do portu. Przez Zachodni Dziedziniec wchodzi się w Korytarz Procesyjny, którego ściany z obu stron pokryte są freskami. Dalej jest Korytarz Księcia z liliami, nazwanego przez Evansa królem ? kapłanem. Na wyższe piętro wchodzi się, by dojść do Sali Tronowej. W skrzydle zachodnim znajduje się wiele sal mających w całości charakter sakralny. Na zachód od korytarza znajdują się natomiast 22 magazyny, w których przechowywano oliwę, wino i ziarno. Część z olbrzymich dzbanów stoi tam do dziś.
Po stronie wschodniej Wielkie Schody prowadzą z Dziedzińca Centralnego do Apartamentów Królewskich. Możemy tam znaleźć nawet toaletę wyposażoną w ? spłuczkę!
Następnie dochodzimy do Drzwi, które prowadzą poprzez Korytarz i salę Podwójnych Toporów do megaronu króla. Na zewnątrz pałacu możemy przespacerować się wokół miejsca wykopaliskowego, co pozwoli na obejrzenie karawanseraju, czyli rodzaju minojskiej gospody z salą ozdobioną przepięknym freskiem ?Fryzem z kuropatwami?. Jest jeszcze willa królewska i teatr pod gołym niebem.
Te wszystkie miejsca tworzą niesamowity klimat. Spacerując i dotykając rozgrzanych kamieni i pozostałości murów można na chwilę przenieść się w tak odległe czasy i odbyć krótką konwersację z Minosem. Gorzej jeśli poczuje się oddech Minotaura na swoim ramieniu ? wtedy pozostaje tylko liczyć na pomoc Ariadny i szukać magicznej nici?

Słynne rogi, dziś zdobiące południową fasadę, uważano niegdyś za święte symbole, ale przypuszczalnie była to tylko wyszukana dekoracja.

Te malowidła maszerujących młodzieńców są niemal naturalnej wielkości. W sztuce minojskiej postaci męskie przedstawiano kolorem czerwonym, a kobiece białym.

W olbrzymich dzbanach zwanych ?pithi? przechowywano zboże, oliwę, wodę i wino. Podobne naczynia do dziś produkuje się w kilku kreteńskich wsiach.